Πως αξιοποιούμε τα βιβλία στο Νηπιαγωγείο.

 Γενικές οδηγίες για την ανάγνωση οποιουδήποτε βιβλίου.

Παρατήρηση εικόνας εξωφύλλου.

Σε κάθε βιβλίο ξεκινάμε την “ανάγνωση” απο το εξώφυλλο. Αφήνουμε τα παιδιά να παρατηρήσουν το εξώφυλλο, ενώ με ανοικτού τύπου ερωτήσεις μπορούμε να καθοδηγήσουμε την παρατηρητικότητα και να ενεργοποιήσουμε την αναλυτική τους σκέψη.

Ενδεικτικές ερωτήσεις:


Τι βλέπεις σε αυτό το εξώφυλλο; Γιατί νομίζεις οτι θα μας μιλήσει αυτό το βιβλίο; Που πιστεύεις οτι διαδραματίζεται (που γίνεται) αυτή η ιστορία; ποιοι νομίζεις πως είναι οι πρωταγωνιστές; Τι νομίζεις οτι θα συμβεί; Που νομίζεις οτι γράφει τον τίτλο; Τι πιστεύεις οτι λέει;

Να σημειωθεί πως η διαδικασία της πρόβλεψης είναι πολύ σημαντική για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Αναπτύσσεται η φαντασία τους, η γλωσσική τους ικανότητα και είναι ένας τρόπος εκαπίδευσης σε διαδικασίες διατύπωσης υποθέσεων και εξαγωγής συμπερασμάτων βάσει πληροφοριών.

Προσπαθούμε να βάλουμε τα παιδιά στο ρόλο του πρωταγωνιστή με κλειστου και ανοικτού τύπου ερωτησεις (πχ έχεις δει ποτέ γορίλα απο κοντά, ταξίδεψες ποτέ με τρένο; έχεις δει αερόστατο; Πως νομίζεις οτι θα ένιωθες εάν είχες για φίλο σου μια πάπια) βασισμένες στις πληροφορίες που αντλούμε απο την εικονογράφηση του βιβλίου.

Κατόπιν περνάμε στα βασικά σημεία του εξωφύλλου.

Τίτλος
Συγγραφέας
Εικονογράφος
Εκδόσεις


Η συζήτηση τώρα περιστρέφεται στα βασικά σημεία του βιβλίου. Έχει προηγηθεί η εξήγηση του βασικού λεξιλογίου (συγγραφέας/ εικονογράφος κλπ) . Παρέχουμε τις πληροφορίες: Ποιος έχει γράψει το βιβλίο, ποιος το έχει εικονογραφήσει, ποιον τίτλο του έχει δώσει και απο ποιον εκδοτικό οίκο κυκλοφορεί. Στο σημείο αυτό θα επιστρέψουμε μετά την την πρώτη ανάγνωση του βιβλίου, όπου το παιδί θα μπορούσε να δώσει έναν εναλλακτικό τίτλο κλπ.

Ακολουθεί η αναθεώρηση των αρχικών εκτιμήσεων των παιδιών. Αφού διαβάσουμε δηλαδή τον τίτλο, ξαναζητάμε απο τα παιδιά να μας πουν τις απόψεις τους για το περιεχόμενο του βιβλίου και τις προβλέψεις τους για την εξέλιξη της ιστορίας.



* Ένα βημα παραπέρα, για τους πιο εκπαιδευμένους μικρούς αναγνώστες: Δίνουμε σε ένα παιδί το βιβλίο να το ξεφυλλίσει και να το διηγηθεί, δηλαδή να “μαντέψει” και να περιγράψει με το δικό του τρόπο την ιστορία, μέσα απο τις εικόνες της.

Η ανάγνωση ενός βιβλίου/ ιστορίας / παραμυθιού μπορεί να γίνει:

α) Με μη – διακοπτόμενη αφήγηση. Ο αφηγητής διαβάζει το βιβλίο, φροντίζοντας να δείχνει καθαρά τις εικόνες στα παιδιά. Η χρήση διαφορετικής έντασης της φωνής, η αλλαγή φωνής για τους χαρακτήρες και τα στοιχεία ενθουσιασμού και αποτύπωσης οποιουδήποτε συναισθήματος των πρωταγωνιστών, βοηθούν τη διατήρηση της προσοχής των παιδιών.

β) Με διακοπτόμενη αφήγηση. Ο αφηγητής χρησιμοποιώντας τα παραπάνω στοιχεία (αλλαγή φωνής, καθαρές εικόνες κλπ), μπορεί να σταματά ανα τακτά χρονικά διαστήματα και όπου εκείνος κρίνει, ωστε να θέτει ερωτήσεις στα παιδιά . Οι ερωτήσεις μπορεί να εστιάζουν σε στοιχεία της εικονογράφησης (πχ τι κρατάει ο Μίλτος παιδιά; Που κρύφτηκε το σκυλάκι, το βλέπετε;). Μπορεί να είναι ερωτήσεις πρόβλεψης (τι νομίζετε οτι θα γίνει στη συνέχεια; το κόλπο σκέφτηκε ο πρωταγωνιστής κλπ), ή ακόμα και ερωτήσεις που δίνουν στα παιδιά το περιθώριο ανάπτυξης συλλογισμού (πχ τι θα έκανες εσύ αν έβρισκες μια γατούλα επάνω στο δέντρο όπως ο πρωταγωνιστής;). Σε ορισμένες περιπτώσης η διακοπή της αφήγησης χρειάζεται για την επεξήγηση κάποιου στοιχείου (μιας λέξης ή εικόνας που τα παιδιά δε γνωρίζουν, δεν έχουν ξαναδεί).

Επεξεργασία Νοημάτων

1. Ερωταπαντήσεις:

Μόλις ολοκληρωθεί η ανάγνωση του βιβλίου ξεκινά η νοηματική του επεξεργασία. Θέτουμε ερωτήσεις στα παιδιά, κλειστού και ανοικτού τύπου, ωστε να κάνουμε μια μικρή επανάληψη/ περίληψη της ιστορίας που μόλις διαβάσαμε. Τα παιδιά μέσα απο συζητήσεις ουσιαστικά αναδομούν τα γεγονότα της ιστορίας συμπληρώνοντας ο ένας τον άλλο.

Ενδεικτικές ερωτήσεις: (τι, ποιος, που, πότε, γιατί, ποια ήταν τα κίνητρα κλπ) Σας άρεσε η ιστορία, τι σας άρεσε πιο πολύ; Τι θα κάνατε στη θέση του πρωταγωνιστή; πως νομίζετε οτι ένιωθε ο τάδε χαρακτήρας; γιατί νομίζετε οτι έκανε αυτήν την πράξη ο τάδε; τι λέτε να ένιωσε απο την πράξη του α ο β χαρακτήρας; Τι θα λέγατε στην τάδε να κάνει αν σας ζητούσε βοήθεια για το πρόβλημά της; Ποιο ήταν το στοιχείο εκείνο που βοήθησε στην επίλυση του προβλήματος; τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε;

2. Νόημα

Σε κάθε παραμύθι μπορούμε να εξάγουμε μόνοι ή μαζί με τα παιδιά το κύριο νόημα της ιστορίας (πχ η αξία της φιλίας, η αγάπη, η συνεργασία κλπ).
3. Αναδιήγηση.

Τα παιδιά με το δικο τους τρόπου αναδιηγούνται την ιστορία με τη δική μας βοήθεια (πχ τι έγινε πρώτα, μετά, στη συνέχεια, ποιος βοήθησε, τι σκέφτηκαν κλπ). Σε αυτό το σημείο για τους πιο έμπειρους μαθητές μπορούμε να προσθέσουμε και νέο λεξιλόγιο.

Δραστηριότητες επέκτασης

1.Ζωγραφική

τα παιδιά αποτυπώνουν με τη ζωγραφική τους είτε το αγαπημένο τους κομμάτι απο την ιστορία, είτε κάτι συγκεκριμένο που θα τους ζητήσουμε.

2. Δραματοποίηση – θεατρική αναπαράσταση

Παίζουμε την ιστορία σαν σε παράσταση. Αναλαμβάνουμε ρόλους και αναπαράγουμε κάποιες σκηνές της ιστορίας. Μπορεί να γίνει με αυτοσχέδιο λόγο ή με την εκμάθηση βασικών φράσεων -κλειδιά, ή ακόμα και με την επανάληψη φράσεων μέσα απο το βιβλίο με τη βοληθεια του εκπαιδευτικού.

3. Δραματοποίηση – κουκλοθέατρο.

Τα παιδιά κατασκευάζουν με απλά υλικά τις κούκλες πρωταγωνιστές και τις παίζουν σαν σε κουκλοθέατρο, ή μπορούν ακόμα να σχεδιάσουν και τα σκηνικά και να οργανώσουν μια ολοκληρωμένη εμπειρία κουκλοθεάτρου.

4. Συνέντευξη με έναν ήρωα.

τα παιδιά παίρνουν το ρόλο του δημοσιογράφου και σκέφτονται και καταγράφουν με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού τις ερωτήσεις που θα έκαναν στον ήρωα που έχουν επιλέξει. Μετα την καταγραφή μπορούμε είτε να κάνουμε υποθέσεις για το τι θα μας απαντήσει, είτε να τις στείλουμε σαν γράμμα στον ήρωα κ εκείνος θα μας απαντήσει (με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού) σε επόμενο χρόνο.

5. Γράμμα σε έναν ήρωα.

Οι μαθητές σκέφτονται και αποτυπώνουν με τη βοήθεια του δασκάλου σε ένα γράμμα ερωτήσει προς έναν ήρωα, ή δικές τους λύσεις/ προτάσεις στο πρόβλημα του πρωταγωνιστή της ιστορίας. Εναλλακτικά μπορεί το γράμμα να έχει πληροφορίες που συγκεντρωσαν τα παιδιά για ένα θέμα (πχ που πηγαίνει ο ήλιος το βράδυ κλπ), φωτογραφίες απο κατασκευές που έφτιαξαν τα παιδιά με βάση την ιστορία.

6. Αλλαγή τίτλου.

Τα παιδιά σκέφτονται και αποφασίζουν έναν εναλλακτικό τίτλο για την ιστορία που διαβάσαμε, αναλαμβάνουν και την εικονογράφηση του νέου εξψφύλου – γραφή νέου τίτλου.

7. Αλλαγή οπτικής.

Τα παιδιά με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού προσπαθούν να αναδιηγηθούν την ίδια ιστορία, αλλα απο την πλευρά κάποιου άλλου πρωταγωνιστή. Για παράδειγμα, την ιστορία της κοκκινοσκουφίτσας απο την πλευρά του λύκου, της γιαγιάς, του κυνηγού ή της μητέρας της κοκκινοσκουφίτσας. Αυτό μπορεί να επιτευχθει με ερωτήσεις καθοδήγησης του εκπαιδευτικού (για παράδειγμα τι νομίζετε πως σκεφτόταν ο τάδε, πως ένιωθε, γιατι λέτε να ήταν θυμωμένος, ή χαρούμενος κλπ) σε σημεία κλειδιά της ιστορίας. Με ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός προσπαθεί να βάλει τα παιδιά στη θέση του συγκεκριμένου ήρωα και να αναζητήσουν κίνητρα ή τυχόν γεγονότα που οδήγησαν στη συγκεκριμένη εξέλιξη της ιστορίας.

8. Διαφoρετικό τέλος.

Μπορεί να γίνει είτε όταν έχει ολοκληρωθεί η ανάγνωση, είτε όταν έχοντας σταματήσει στο σημείο πριν την επίλυση/ολοκλήρωση της ιστορίας ζητηθεί απο τον εκπαιδευτικό.

Τα παιδιά αναπτύσσουν τις ιδέες τους σχετικά με την έκβαση της ιστορίας βάσει γεγονότων ή προβλέψεων. Μπορούμε να καταγράψουμε το τέλος και να ψηφίσουμε ποιο τέλος μας αρέσει. Μπορούμε εναλλακτικά να στείλουμε το δικό μας τέλος στον πρωταγωνιστή που επιλέξαμε/ είτε και στον ίδιο το συγγραφέα.

Βάσει του εκάστοτε βιβλίου που έχετε επιλέξει, μπορούν να αναδυθούν πολλές περισσότερες δραστηριότητες απο τα παιδιά.



Στον παρακάτω σύνδεσμο θα βρείτε σε sway την παρουσίασητου τρόπου αξιοποίησης των βιβλίων στο Νηπιαγωγείο.

Πως αξιοποιούμε τα βιβλία στο Νηπιαγωγείο. (office.com)

Καλή επιτυχία.